BARBÓRKA - 4 grudnia - Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza w Niesułkowie

Warto wiedzieć, że 4 grudnia to nie tylko imieniny Barbary. Barbórka, czyli tradycyjne górnicze święto, obchodzone nie tylko przez górników, ale przez wszystkich związanych z wydobyciem paliw kopalnych, także przypada na ten dzień. Święta Barbara patronuje trudnej pracy m.in. górników, marynarzy, rybaków, żołnierzy i kamieniarzy. Historia Barbórki sięga połowy XVIII wieku – właśnie wtedy zaczęto organizować pierwsze tego typu uroczystości w okręgu wydobycia rud ołowiowo-srebrowych w Tarnowskich Górach.

Jak obchodzono Dzień Św. Barbary?

Barbórka rozpoczynała się porannym przemarszem orkiestry górniczej i Mszą Św. Górnicy grali m.in. swój hymn. Później odbywały się wesołe Biesiady Górnicze. Organizowano również „skok przez skórę”. Symbolizował on przyjęcie młodych adeptów sztuki górniczej do stanu górniczego. W kulminacyjnym momencie obrzędu każdy z kandydatów kolejno wymieniał swoje imię, nazwisko, miejsce urodzenia oraz narodowość i podnosząc dłoń ślubował, że chce „Wbrew trudom naprzód iść, I w głębi ziemi drogę kuć”.

Strój górniczy.

Czako – to czapka z pióropuszem. W pracy pod ziemią wysoka, sztywna czapka spełniała rolę hełmu ochronnego Pelerynka – Czasami dla ochrony przed wodą kapiącą ze stropu naciągano na głowę kaptur, który przedłużał się w dłuższą lub krótszą pelerynkę. Aksamitne paski z guzikami po obu stronach bluzy to pozostałości po zaszywkach, w które wtykano nasączone siarką lonty, by nie zamokły i były pod ręką. Pióropusz – to symbol miotełki z ptasich piór, którą górnik wymiatał drobny gruz z otworów strzałowych, a nosił ją zatkniętą przy czapce. Obecnie kolory pióropusza mają różne znaczenia: zielony – oznacza członka nadzoru, biały – sztygara, czarny – zwykłego górnika, czerwony – członka orkiestry górniczej. Górnicza szpada obecnie jest odznaką honorową dla wyróżniających się górników. Wywodzi się ona z broni używanej przez średniowiecznych poszukiwaczy złota, którym służyła do obrony.

Godło górnicze.

Godło stanowią młot żelazny, perlik, nie mający wystającego górą trzonka oraz klin żelazny również na trzonku, zwany żelazkiem. Obecna forma godła została opracowana w jednym z przedwojennych czasopism górniczych w „Techniku” z 1928 rok. Całość daje się wpisać w koło, przy czym perlik spoczywa na żelazku. Barwami górniczymi są czerń i zieleń. Czerń symbolizuje ciemności podziemia. Zieleń symbolizuje uczucia pracującego górnika, tęskniącego do przyrody i światła.

Oto kilka propozycji wierszyków napisanych specjalnie z okazji górniczego święta.

1. „W kopalni” – wiersz Tadeusza Kubiaka

Górnik świdrem węgiel kruszy, z latarenki światło spływa.
Już wagonik z węglem ruszył, winda w górę go porywa.
Jutro węgla bryły czarne kolejarze w świat powiozą.
A pojutrze – piece nasze będą grzały na złość mrozom.

2. „Węglowa rodzinka” – wiersz Marii Terlikowskiej

To węglowa jest rodzina:
parafina, peleryna,
duża piłka w białe groszki
i z apteki proszek gorzki,

i ołówek w twym piórniku,
i z plastiku sześć koszyków
gąbka, co się moczy w wodzie,
i benzyna w samochodzie,
czarna smoła, biała świeca –
to rodzina węgla z pieca.

Widzę już zdziwione miny..
– Co ma węgiel do benzyny?
– Czy jest z węglem spokrewniona
gąbka miękka i czerwona?

Otóż właśnie – wiem na pewno,
że jest jego bliską krewną:
węgla jest po odrobinie
w parafinie, w pelerynie,
w białej piłce w duże groszki
i z apteki – w proszku gorzkim,
i w ołówku w twym piórniku,
i w koszyku tym z plastyku…
Nawet świeczki, te z choinki –
to też węgla są kuzynki.

Lecz wśród wielkiej tej rodziny,
wśród kuzynów i rodzeństwa,
nie ma ani odrobiny
rodzinnego podobieństwa.

Węgiel jest jak czarna skała,
koszyk żółty, świeca biała.
Skąd się wzięły te różnice?
O! To już są tajemnice,
które kryją się w fabryce.

[źródło: https://www.kopalnia.pl/kopalnia-wiedzy/co-to-jest-barborka-jak-obchodzono-swieto-gornikow-wczoraj-i-dzis-yw6u, https://miastodzieci.pl/czytelnia/barborka-gornicze-swieto/]

kolorowanki i karty pracy